Załamanie rynku inwestycyjnego nieruchomości komercyjnych w Polsce? Nic z tych rzeczy!

Po solidnym wzroście polskiego PKB w 2022 r. (5,1% r/r), w 2023 r., przy słabym postępie gospodarczym na świecie i w strefie euro, Polska również doświadczyła spowolnienia. Jednak zgodnie z najnowszymi prognozami, w 2024 r., w miarę stopniowego ustępowania presji inflacyjnej i poprawy warunków finansowania, spodziewane jest odbicie.

Savills Investment Management (Savills IM), międzynarodowy menedżer inwestycyjny, opublikował rekomendacje poświęcone globalnym perspektywom inwestycyjnym na rynkach nieruchomości w 2024 roku, z uwzględnieniem najciekawszych sektorów. W raporcie zawarto dziesięć pytań, na które inwestorzy powinni sobie odpowiedzieć przed decyzją o sposobie lokowania kapitału w 2024 roku.

Rynek nieruchomości podlega nieustannym zmianom, na co zasadniczy wpływ mają warunki ekonomiczne, społeczne, prawne i polityczne. Zmieniają się funkcje budynków, znaczenie regionów dla biznesu oraz struktura rynku nieruchomości wraz z nowymi oczekiwaniami najemców, konsumentów oraz wymogami ze strony regulatora. To oznacza, że starsze nieruchomości, które nie odpowiadają na bieżące potrzeby rynku, wymagają ingerencji inwestora, która pozwoli zachować lub zwiększyć swoją wartość.

Ponad 65 mln mkw. wynoszą obecnie całkowite zasoby powierzchni przemysłowo-logistycznych w regionie CEE-12 1. Ponad 1/3 tego wolumenu (25 mln mkw.) znajduje się w regionach 12 stolic europejskich. Polska jest zdecydowanym liderem tego rynku – niemal 30 mln mkw. znajduje się na terenie naszego kraju – wynika z raportu Colliers pt. "ExCEEding Borders: sektor produkcyjny i magazynowy w krajach CEE-12".

Przełomowy wyrok TK w sprawie podatku od nieruchomości – co oznacza dla podatników dziś i za półtora roku? Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 lipca 2023 r. stwierdził, że definicja budowli zawarta w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych jest niezgodna z Konstytucją RP. W związku z tym, przepis ten przestanie obowiązywać po upływie 18 miesięcy, co daje ustawodawcy półtora roku na wprowadzenie nowej definicji budowli. Podatnicy nie muszą jednak czekać tak długo na wykorzystanie skutków orzeczenia, ponieważ orzeczenie ma wpływ również na bieżące rozliczenia podatku od nieruchomości.

W ostatnich latach sytuacja gospodarcza i geopolityczna ulega dużym zmianom. To wpływa na rynek nieruchomości i konkretne budynki. Coraz częściej pojawia się potrzeba unowocześnienia i modyfikacji obiektów, ale także zmiany ich funkcji. To sposoby na oszczędności w dobie wysokiej inflacji, ochronę środowiska, ale także dostosowywanie się do zmieniających się warunków. Na skutek pandemii biurowce uległy modyfikacji, co skłania do rozważania zmiany ich przeznaczenia. To duże wyzwanie w przypadku starszych obiektów gorszej jakości. Niezależnie jednak od dotychczasowego przeznaczenia i wieku, każda nieruchomość ma swój potencjał.

Od 28 kwietnia br. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Jej skutkiem będzie konieczność posiadania świadectw energetycznych, a także kontrole ogrzewania w domach. Za brak owego dokumentu właścicielom nieruchomości będą groziły wysokie kary.

Zgodnie z przewidywaniami, rok 2023 zaczął się mozolnie. I kwartał 2023 r. przyniósł zaledwie 651 mln euro. Według prognoz Avison Young, najbliższe miesiące nie przyniosą znaczącego przyspieszenia. Ta zadyszka jest konsekwencją zawirowań gospodarczych, wzrostu kosztu finansowania, inflacji czy różnic co do oczekiwań cenowych pomiędzy kupującym a sprzedającym. Prognozujemy, że liczba transakcji powinna jednak wzrosnąć w drugiej połowie roku, zwłaszcza jeśli stopy procentowe się ustabilizują, a ceny osiągną zrównoważony poziom.

W ostatnich latach sytuacja gospodarcza i geopolityczna ulega dużym zmianom. To wpływa na rynek nieruchomości i konkretne budynki. Coraz częściej pojawia się potrzeba unowocześnienia i modyfikacji obiektów, ale także zmiany ich funkcji. To sposoby na oszczędności w dobie wysokiej inflacji, ochronę środowiska, ale także dostosowywanie się do zmieniających się warunków. Na skutek pandemii biurowce uległy modyfikacji, co skłania do rozważania zmiany ich przeznaczenia. To duże wyzwanie w przypadku starszych obiektów gorszej jakości. Niezależnie jednak od dotychczasowego przeznaczenia i wieku, każda nieruchomość ma swój potencjał.

W 2023 roku odnotowano rekordowe wzrosty opłat eksploatacyjnych w budynkach biurowych w stosunku do lat ubiegłych – na rynku warszawskim ceny osiągnęły poziom nawet 45 PLN miesięcznie za metr kwadratowy. Eksperci Colliers przeprowadzili analizę blisko 100 nieruchomości biurowych pod kątem wysokości stawki opłat eksploatacyjnych w 2022 i 2023 i przygotowali raport „Rosnące opłaty eksploatacyjne w budynkach biurowych”, w którym wyjaśnili sposób kalkulowania opłat eksploatacyjnych, ich elementy składowe oraz przyczyny wzrostów. W opracowaniu przedstawiono także dobre praktyki umożliwiające optymalizację kosztów.

Branża nieruchomości stopniowo dostosowuje się do zakłóceń spowodowanych wojną w Ukrainie. W związku z tym firmy deweloperskie wykazują się znacznie większym optymizmem niż rok wcześniej. 40 proc. z nich zapowiada wzrost ogólnej aktywności rynkowej – wynika z raportu Real Estate Confidence Survey for Central Europe 2024, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte. Ponad 70 proc. respondentów z Polski przewiduje również zwiększony dostęp do produktów inwestycyjnych.

Polski rynek inwestycyjny charakteryzuje się obecnie względną płynnością oraz niskim wolumenem całkowitym w porównaniu do lat ubiegłych, który wynika z sytuacji makroekonomicznej, geopolitycznej i rozwoju rynku. W opinii ekspertów w przyszłym roku sytuacja powinna się stabilizować i wpłynąć korzystnie na ożywienie aktywności inwestorów.

Na polskiej mapie luksusu coraz szybciej przybywa ekskluzywnych adresów, które w ostatnim czasie okrzyknięto mityczną odporną na kryzysy "maszynką" od pomnażania kapitału, a także symbolem statusu, wysokiej jakości i dobrego gustu. Sprawdziliśmy więc – analizując dane rynkowe oraz towarzyszące im trendy, jak te slogany reklamowe mają się do rzeczywistości.

Jak przewiduje międzynarodowa firma doradcza Cushman & Wakefield w swoim najnowszych raporcie „Trends Radar”, w 2024 roku rynek nieruchomości komercyjnych w Polsce będzie kształtować się w dużej mierze pod wpływem wzmożonej presji regulacyjnej związanej z ESG. Wejście w życie unijnych standardów raportowania czy nowej wersji dyrektywy EPBD sprawi, że inwestorzy będą musieli kłaść coraz większy nacisk na wdrożenie praktycznych rozwiązań wspierających zrównoważony rozwój w swoich portfelach nieruchomości.

Rynek nieruchomości na wynajem krótkoterminowy w Polsce zapowiada się obiecująco i stale rośnie. Nasz kraj staje się coraz popularniejszym kierunkiem turystycznym, co powoduje wzrost popytu nie tylko na hotele, ale i apartamenty, których właścicielami są prywatni inwestorzy. Jest to tendencja ogólnoeuropejska – w krajach unijnych od stycznia do września ubiegłego roku platformy pośredniczące odnotowały wzrost rezerwacji o 29% w porównaniu do przedpandemicznego roku 2019[1]. Ceny nieruchomości w Polsce są nadal niższe niż w wielu regionach Europy, co czyni nasz rynek atrakcyjnym. Czy warto inwestować pieniądze w apartamenty? Jakie są zalety i wady takiej lokaty kapitału?

Po dynamicznym i pełnym wzrostów 2023 roku I kwartał 2024 roku na rynku nieruchomości przemysłowo-logistycznych w Polsce przyniósł lekkie spowolnienie. Całkowite zasoby rynku przekroczyły w tym czasie 32 mln mkw., a do użytku oddano około 850 tys. mkw. nowej powierzchni. W porównaniu do analogicznego okresu w 2023 roku mogliśmy zaobserwować spadek o ok. 30% po stronie popytu brutto. Niższy niż przed rokiem okazał się też wolumen rozpoczętych budów – wyniósł on 350 tys. mkw.

Inwestowanie w nieruchomości od lat jest jednym z popularniejszych sposobów na pomnażanie kapitału. Jak wynika z raportu „Postawy Polaków wobec finansów”, połowa inwestujących lokuje swój kapitał właśnie w nieruchomościach. Jednak czy w 2024 roku tego typu inwestycje nadal mają sens? Odpowiedź na to pytanie zależy od kilku kluczowych czynników, które warto przeanalizować przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji.

– Transakcje na rynku nieruchomości, w których stroną jest spółka kapitałowa, nie są rzadkością, w związku z czym, jak wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego (II CSKP 144/22), kontrahent spółki musi liczyć się z ryzykiem unieważnienia takiej transakcji. „Gdy zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie nie wyda zgody na transakcję, lub taka zgoda zostanie zaskarżona istnieje ryzyko, że transakcja będzie nieważna” – mówi Paweł Szumowski, członek zespołu Prawa Spółek oraz Fuzji i Przejęć w kancelarii Wolf Theiss w Polsce.

Międzynarodowa agencja doradcza Cushman & Wakefield w oparciu o zbierane przez siebie dane szacuje wartość transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych w pierwszym półroczu 2024 roku na 1,76 mld euro. To aż blisko 80% wzrost w stosunku do pierwszej połowy 2023 roku. Na rynku widać ożywienie wśród funduszy, w tym inwestorów z polskim kapitałem, a według prognoz Cushman & Wakefield, ten rok ma szansę zamknąć się wolumenem inwestycyjnym o wartości 4 mld euro.